SE KARIK TEMPU BELE HAHÚ FALI HANESAN ULUK

Se karik iha buat ruma ne’ebé folin boot tebes, buat ne’e mak ‘tempu’. Ema ne’ebé de’it sei labele repete fali tempu hirak ne’ebé liu tiha ona. La preokupa ho ema nia riku, oinsá nia nivel kargu ne’ebé nia kaer, tempu la husu ita nia desizaun. Nia sei la’o nafatin. La preokupa ho ema hotu, bele liu ho kontente ka triste. Ema ida-idak, iha ne’ebé de’it, nia iha tempu 24 oras iha loron ida. Laiha ema ida hetan oras liu, maski liu minutu ida de’it. Hotu-hotu hanesan, laiha ida kuran no laiha ida liu. Se karik tempu ne’e bele repete fila fali, dala ruma ita hotu iha esperansa atu halo buat hotu ne’ebé di’ak nian de’it. Hadi’a fali ita nia sala hirak ne’ebé ita halo liu ona. Maibé, tempu liu daudaun ona no sei la akontese tan fali hanesan uluk.

Maluk sira, atu to’o iha faze perfeisaun nian, ita presiza liu husi prosesu 'trial and error". Trial no error mak métodu ida ne’ebé mai husi sabedouria esperimentál hodi rezolve problema ruma, hadi’a fali, tuning ka buat ne’ebé ita iha. Aprende no arrepende la’os mai husi ita nia fallansu sira maibé mosu husi análize fallansu sira, hafoun buat ruma no hahú koko fila fali. Tan ne’e, se ita boot bainhira halo sala horisehik ka loron ohin, buka lalais oportunidade atu hadi’a fila fali. Bainhira halo buat ruma mak ita falla, ne’e la signifika katak dalan ikus mak ne’e ona. Arrepende no aprende husi ita boot nian sala no haka’as-an atu labele akontese tan sala ne’ebé hanesan. Aprende atu perdua ita boot nia an rasik no ema seluk mós, tanba ema moris iha rai ne’e la iha ida perfeitu liu. Buat ne’ebé liu ne’e husik liu ona ba, nune’e bele sai hanesan esperiénsia ida ne’ebé sai lalenok ba ita nia moris tomak. Esperiénsia hirak ne’e mak sai hanesan adubu ba futuru oin mai. @D. Assis

OINSÁ KONSTRUI KA HARII Ó NIA MORIS?

Badaen katuas ida besik ona retira-an ka deskansa husi nia serbisu. Badaen ne’e fó hatene ba patraun katak nia atu husik nia serbisu nu’udar badaen ba uma nian, no ba moris ksolok no kontente ho nia feen no família sira. Nia hakarak atu simu osan husi nia rezultadu serbisu nian, maibé nia presiza deskansa tanba katuas ona. Patraun sente triste atu husik nia traballadór di’ak ida. No nia husu favor ida atu badaen ne’e konstrui hela uma ida ikus nian. Badaen hatán katak “di’ak ha’u sei halo”. Maibé, iha momentu ne’ebá nia fuan la fó tiha ona ba serbisu ne’e. Nia obriga-an atu halo de’it uma ne’e nu’udar badaen di’ak ida no uza material sira ne’ebé ladún iha kualidade di’ak. Ne’e hanesan dalan ida atu hakotu lalais nia karreira nu’udar badaen profisionál.

Bainhira badaen ne’e halo hotu nia serbisu, patraun mai halo inspesaun ba uma ne’e. Inspesaun hotu tiha, patraun foti xave entrega ba nia. Patraun dehan ba nia, “uma ne’e ó nian no ida ne’e hanesan prezente ida ba ó”. Nia sente hakfodak, moe no laran taridu. Se nia hatene karik uma ne’e harii ba nia an rasik, nia sei konstrui ho oin-seluk liu ka tuir nia hakarak rasik. Maibé, oras ne’e nia hela duni iha uma ne’ebé nia la gosta atu hela bá.

Kompara ita nia moris ho istória ne’e, ita konstrui ita nia moris ho dalan ne’ebé la di’ak, kriativu duke ativu, interese liu ba buat ne’ebé laiha folin duke buat ne’ebé iha folin. Iha buat ruma prioridade liu, ita nunka haka’as-an didi’ak atu halo serbisu ne’e.  To’o ikus ho hakfodak no moe, ita haree ba situasaun ne’ebé ita kria hela ona no oras ne’e ita moris iha kondisaun uma ne’ebé harii daudaun. Se ita iha konxiénsia karik, ita sei konstrui tuir ita nia hakarak. Hanoin to’ok imi nia an hanesan badaen ne’ebé harii uma ida.  Hanoin kona ba uma ne’ebé ó harii. Loroloron ó baku pregu, taka uma, kadoo ai, fui Blok, nst.  Nune’e mós, se karik ó moris loron ida tan de’it, iha loron ne’ebá mak koko presta atu moris iha grasa no ho dignidade. Mensajen iha didin dehan, “Moris mak projetu moris nian.” Se mak atu ko’alia klaru ida ne’e? ó nia moris ohin loron nian rezultadu husi ó nia atitude no ó nia hakarak pasadu nian. Ó nia moris aban bainrua nian se rezulta ó nia atitude no ó nia hakarak ne’ebé ó halo ohin loron.  @D. Assis 2013